قانون تجارت الکترونیک در ایران

ماده 1- این قانون مجموعه اصول و قواعدی است که برای مبادله آسان و ایمن اطلاعات در واسطه‌های الکترونیکی و با استفاده از سیستمهای ارتباطی جدید به کار می‌رود.

فصل دوم تعاریف

ماده 2- الف ((داده پیام)) (Data Message): هر نمادی از واقعه، اطلاعات یا مفهوم است که با وسایل الکترونیکی، نوری و با فناوری‌های جدید اطلاعات تولید، ارسال، دریافت، ذخیره یا پردازش می‌شود.

ب- ((اصل ساز)) (Originator): منشا اصلی ((داده پیام)) است که ((داده پیام)) به وسیله او یا از طرف او تولید یا ارسال می‌شود اما شامل شخصی که در خصوص ((داده پیام)) به عنوان واسطه عمل می‌کند نخواهد شد.

ج- ((مخاطب)) (Addressee): شخصی است که اصل ساز قصد دارد وی ((داده پیام)) را دریافت کند، اما شامل شخصی که در ارتباط با ((داده پیام)) به عنوان واسطه عمل می‌کند نخواهد شد.

د- ((ارجاع در داده پیام)) (Incorporation By Reference): یعنی به منابعی خارج از ((داده پیام)) عطف شود که در صورت مطابقت با ماده (18) این قانون جزیی از ((داده پیام)) محسوب می‌شود.

ه ((تمامیت داده پیام)) (Integrity): عبارت است از موجودیت کامل و بدون تغییر ((داده پیام)). اعمال ناشی از تصدی سیستم از قبیل ارسال، ذخیره یا نمایش اطلاعات که به طور معمول انجام می‌شود خدشه‌ای به تمامیت ((داده پیام)) وارد نمی‌کند.

و- ((سیستم رایانه ای )) (Computer system): هر نوع دستگاه یا مجموعه ای از دستگاههای متصل سخت افزاری- نرم افزاری است که از طریق اجرای برنامه های پردازش خودکار ((داده پیام)) عمل می  کند.

ز- ((سیستم اطلاعاتی)) (Information): سیستمی برای تولید (اصل سازی)، ارسال، دریافت، ذخیره یا پردازش ((داده پیام)) است.

ح- ((سیستم اطلاعاتی مطمئن)) (Secure Information system): سیستم اطلاعاتی است که: 1- به نحوی معقول در برابر سوء استفاده و نفوذ محفوظ باشد. 2- سطح معقولی از قابلیت دسترسی و تصدی صحیح را دارا باشد. 3- به نحوی معقول متناسب با اهمیت کاری که انجام می‌دهد پیکربندی و سازماندهی شده باشد. 4- موافق با رویه ایمن باشد. ط- ((رویه ایمن)) (Secure Method): رویه ای است برای تطبیق صحت ثبت ((داده پیام)) منشاء و مقصد آن با تعیین تاریخ و برای یافتن هر گونه خطا یا تغییر در مبادله، محتوا و یا ذخیره سازی ((داده پیام)) از یک زمان خاص یک رویه ایمن ممکن است با استفاده از الگوریتمها یا کدها، کلمات یا ارقام شناسایی، رمزنگاری،‌ روشهای تصدیق با پاسخ برگشت و یا طرق ایمنی مشابه، انجام شود.

ی- ((امضای الکترونیکی)) (Electronic Signature): عبارت از هر نوع علامت منضم شده یا به نحو منطقی متصل شده به ((داده پیام)) است که برای شناسایی امضاء کننده ((داده پیام))، مورد استفاده قرار می گیرد.

ک- ((امضای الکترونیکی مطمئن)) (Secure/Enhanced/Advanced Electronic Signature) هر امضای الکترونیکی است که مطابق با ماده (10) این قانون باشد.

ل ((امضاء کننده)) (Signatory): هر شخص یا قائم مقام وی که امضای الکترونیکی تولید می کند.

م ((شخص)) (Person): اعم است از شخص حقیقی یا حقوقی و یا سیستم‌های رایانه ای تحت کنترل آنان.

ن ((معقول)) (سنجش عقلانی)، (Reasonableness Test): با توجه به اوضاع و احوال مبادله ((داده پیام)) از جمله: طبعیت مبادله، مهارت و موقعیت طرفین، حجم مبادلات طرفین در مورد مشابه، در دسترس بودن گزینه‌های پیشنهادی و رد آن گزینه ها از جانب هر یک از طرفین، هزینه گزینه های پیشنهادی، عرف و روشهای معمول و مورد استفاده در این نوع مبادلات، ارزیابی می شود.

س ((مصرف کننده)) (Consumer): هر شخصی است که به منظوری جز تجارت یا شغل حرفه ای اقدام می کند.

ع- ((تامین کننده)) (Supplier): عبارت از شخصی است که بنا به اهلیت تجاری، صنفی یا حرفه ای فعالیت می کند.

ف ((وسایل ارتباط از راه دور)) (Means Of Distance Communication): عبارت از هر نوع وسیله ای است که بدون حضور فیزیکی همزمان تامین کننده و مصرف کننده جهت فروش کالا و خدمات استفاده می‌شود.

ص ((عقد از راه دور)) (Distance Contract): ایجاب و قبول راجع به کالاها و خدمات بین تامین کننده و مصرف کننده با استفاده از وسایل ارتباط از راه دور است.

ق- ((واسط با دوام)) (Durable Medium): یعنی وسایلی که به موجب آن مصرف کننده بتواند شخصاً ((داده پیام)) های مربوطه را بر روی آن ذخیره کند از جمله شامل فلاپی دیسک، دیسک فشرده، دیسک سخت و یا پست الکترونیکی مصرف کننده.

ر- ((داده پیام های شخصی)) (Private Data): یعنی ((داده پیام)) های مربوط به یک شخص حقیقی (موضوع ((داده)‌) Data Subject)‌ مشخص و معین.

فصل سوم تفسیر قانون

ماده 3- در تفسیر این قانون همیشه باید به خصوصیت بین المللی، ضرورت توسعه هماهنگی بین کشورها در کاربرد آن و رعایت لزوم حس نیت توجه کرد.

ماده 4- در مواقع سکوت و یا ابهام باب اول این قانون، محاکم قضایی باید بر اساس سایر قوانین موضوعه و رعایت چهارچوب فصول و مواد مندرج در این قانون، قضاوت نمایند.

فصل چهارم اعتبار قراردادهای خصوصی

ماده 5- هر گونه تغییر در تولید، ارسال، دریافت، ذخیره و یا پردازش داده پیام با توافق و قرارداد خاص طرفین معتبر است.

منبع پرداخت

مدلهای تجارت الکترونیک

تجارت الکترونیک دارای مدلهای زیر است:

تجارت Business to Business-B۲B ( تجارت اینترنتی بین دو بنگاه )

تجارت Business to Consumer-B۲C ( تجارت الکترونیکی بین بنگاه و مصرف کننده ) خرده فروشی

تجارت Consumer to Consumer-C۲C ( تجارت الکترونیک بین مصرف کننده و مصرف کننده )

تجارت Business to Administration-B۲A ( کلیه معاملات مالی و تجاری بین شرکتها و سازمانهای دولتی )

تجارت Consumer to Administration-C۲A ( هر گونه امور کسب کار بین دولت و مردم )

تجارت Government to Government- G۲G

تجارت Government to Business -G۲B

تجارت G۲E- Government to Employee

تجارت Peer to Peer - P۲P

مسافران سرگردان دنیای مجازی

سرویس بانکداری الکترونیکی-  دوقلوهای شبکه بانکی کشور در صدر تراکنش‌های ناموفق اینترنتی قرار گرفتند.
 به گزارش عصر ارتباط، طبق آمار بانک مرکزی، تمامی تراکنش‌های اینترنتی بانک تجارت و تقریبا بانک سپه ناموفق بوده‌اند.
 همچنین آمار تراکنش‌های ناموفق روی پایانه‌های فروش این دو بانک نیز در مقایسه با سایر بانک‌ها بالاست.
 طبق این آمار در طول اردیبهشت ماه بیش از 30 درصد کل تراکنش‌ها روی شبکه پایانه فروش این بانک ناموفق بودند و بانک سپه نیز بعد از بانک تجارت بیشترین آمار تراکنش‌های ناموفق روی پایانه‌های فروش را به خود اختصاص داده است.
 بیش از 21 درصد از کل تراکنش‌های پایانه‌های فروش بانک سپه در طول اردیبهشت ماه ناموفق بودند.
 بانک سپه و بانک تجارت از سیستم واحدی استفاده می‌کنند که این سیستم با زیرساخت سایر بانک‌ها متفاوت است، از همین رو، در بیشتر مواقع آمار این دو بانک به یکدیگر نزدیک است .  ششم اردیبهشت ماه بدترین روز از نظر تراکنش بانکی برای این دو بانک بود، به گونه‌ای که در این روز 75 درصد تراکنش‌های بانک تجارت و 84 درصد تراکنش‌های بانک سپه روی پایانه‌های فروش ناموفق بودند.
 بهترین وضعیت تراکنش‌های پایانه‌های فروش برای بانک توسعه صادرات است. بیش از 94 درصد تراکنش‌های پایانه‌های فروش این بانک موفق بوده‌اند. 19 روز اردیبهشت‌ماه تمامی تراکنش‌های پایانه‌های فروش بانک توسعه صادرات موفق بوده‌اند.
 پس از بانک توسعه صادرات، رکوردار تراکنش‌های موفق روی پایانه‌های فروش، بانک صنعت و معدن است. بیش از 92 درصد از کل تراکنش‌های پایانه‌های فروش این بانک موفق بوده‌اند.
 همچنین تقریبا تمام تراکنش‌های اینترنتی این بانک نیز جزو تراکنش‌های موفق دسته‌بندی شده‌اند. البته باید در نظر داشت که تعداد تراکنش‌های پایانه فروش و اینترنتی این بانک در مقایسه با بانک‌های بزرگ، بسیار اندک است.
 آمار تراکنش‌های اینترنتی بانک ملی، در مقایسه با سایر بانک‌های دولتی قابل توجه است. در طول اردیبهشت ماه در کل 2 هزار و 431 تراکنش اینترنتی از طریق این بانک انجام شده است که از این میزان بیش از 89 درصد از آنها موفق بوده‌اند.
 همچنین با وجود پایین بودن آمار تعداد دستگاه‌های POS نصب شده توسط این بانک، بیش از 85 درصد از تراکنش‌های روی پایانه‌های فروش آن نیز جزو تراکنش‌های موفق  رده‌بندی شده‌اند.
 در آمار منتشر شده از سوی بانک مرکزی پس از بانک‌ملی تقریبا بیشترین آمار تراکنش اینترنتی در اختیار بانک‌صادرات قرار دارد. این بانک با یک هزار و 731 تراکنش در طول یک ماه، جزو بانک‌های پر تراکنش گروه‌بندی می‌شود اما در مقابل آمار تراکنش‌های ناموفق اینترنتی بانک صادرات به نسبت بالاست.
 در این دوره زمانی بیش از 64 درصد از تراکنش‌های اینترنتی این بانک ناموفق بوده‌اند.
 همچنین بانک‌های سامان و ملت نیز آمار تراکنش‌های اینترنتی‌شان قابل چشم گیر است اما تعداد تراکنش‌های ناموفق آنان نیز بالا ست.
 بیش از66 درصد از تراکنش‌های اینترنتی بانک سامان و بیش از 51 درصد از تراکنش‌های اینترنتی بانک ملت ناموفق بوده‌اند.  بانک سامان تقریبا جزو اولین سری بانک‌هایی است که ارائه خدمات اینترنتی را در دستور کاری خود قرار داد و بیشتر تبلیغات رسانه‌ای این بانک نیز روی خدمات اینترنتی‌اش متمرکز شده است.
  همچنین بیش از 84 درصد از تراکنش‌ها روی پایانه فروش بانک سامان و بیش از 80 درصد از تراکنش‌های پایانه فروش بانک ملت موفق بوده‌اند.
 تراکنش روی پایانه‌های فروش بانک صادرات نیز از وضعیت متعادلی برخوردار است، بیش از نیمی از آنها موفق و کمتر از نیمی ناموفق هستند.
 اما با وجود جوان بودن و گستردگی پایانه‌های فروش بانک اقتصاد نوین، بیش از 87 درصد تراکنش‌ها روی پایانه‌های فروش آن موفق بوده‌اند.
 بانک پارسیان نیز که طی 3 سال متمادی بیشترین تعداد پایانه‌های فروش را به خود اختصاص داده بود و همواره طی سال‌های گذشته اکثر بانک‌ها به عملکرد پایانه‌های فروشش معترض بودند، در این آمار تقریبا جزو بانک‌های موفق دسته‌بندی می‌شود.  بیش از 90 درصد از تراکنش‌ها روی پایانه‌های فروش این بانک موفق بوده‌اند